Keepers weten welke kant ze op moeten schoppen als er een schot komt, omdat ze de wereld heel anders waarnemen dan normale mensen.
Hoe de hersenen van keepers werken
"De werking van het brein van een keeper (doelman) is uniek - omdat hij bliksemsnel moet reageren op de acties van veldspelers en cruciale beslissingen moet nemen."
- Ten eerste hebben keepers een sterk ontwikkelde hand-oogcoördinatie en perifeer zicht - ze zien het hele veld. De hersenen anticiperen op de baan van de bal op basis van de bewegingen van de spelers.
- Ten tweede hebben keepers gedurende de hele wedstrijd een hoge mate van concentratie nodig. Hun hersenen moeten op elk moment klaar zijn voor plotselinge worpen en overbodige informatie eruit filteren.
- Ten derde hebben ze een goed ontwikkeld strategisch geheugen - keepers onthouden op welke hoeken van het doel verschillende spelers het liefst schieten. Dit helpt om beter te anticiperen op hun acties.
Het is ook belangrijk voor keepers om snel van concentratie te kunnen veranderen en vertrouwen te behouden. Verschillende delen van de hersenen zijn hierbij betrokken - frontale kwabben, beloningssystemen en andere.
Laten we de hersenfunctie van voetbalkeepers eens nader bekijken. Hun cerebellum werkt helder en goed - het coördineert lichaamsbewegingen in de ruimte en zorgt voor een bliksemsnelle reactie op de vlucht van de bal.
Daarnaast is het belangrijk voor keepers om een werkgeheugen te ontwikkelen. Hiermee kun je verschillende objecten tegelijk in beeld houden - de positie van spelers, mogelijke banen van een schot. Dit is cruciaal voor het nemen van de juiste beslissing.
Het emotionele aspect is ook interessant - na een gemist doelpunt veroorzaken de hersenen een stressreactie, het vrijkomen van adrenaline. Het vermogen om snel te kalmeren en verder te gaan met het proces is een belangrijke vaardigheid voor elke keeper.
Daarnaast kunnen we de ontwikkeling van visueel-ruimtelijke waarneming, strategisch denken bij het kiezen van een positie en het vermogen om de lichaamstaal van spelers te lezen noemen.
Keepers hebben een hoge mate van bewustzijn van de positie van de spelers die op het punt staan om te schieten en van hun positie in het doel. Ze kunnen kleine details waarnemen, zoals de positie van de voeten en het lichaam van de aanvaller en de richting waarin ze kijken. Dit zijn visuele indicatoren die keepers gebruiken om te voorspellen waar een schot naartoe gaat.
Keepers kunnen ook letten op het geluid dat de bal maakt. Geluidsaanwijzingen kunnen extra informatie geven over de kracht en richting van de trap.
Door deze speciale manier van waarnemen kunnen keepers een moment eerder beslissingen nemen dan andere spelers en keuzes maken over welke kant ze hun lichaam op moeten richten voor de beste kans om een schot af te buigen.
Wat het onderzoek zegt
Uit een recent onderzoek van de Universiteit van Ierland Dublin is gebleken dat voetbalkeepers een hoog sensorisch perspectief hebben. En dit onderscheidt hen van zowel gewone mensen als andere spelers.
Volgens de auteurs van het werk, gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology, zijn keepers in staat om visuele signalen nauwkeuriger en sneller te onderscheiden dan auditieve signalen. Dit vermogen stelt hen in staat om snel te handelen, zelfs op basis van onvolledige informatie, zoals in het geval van schoten op doel, wanneer het nog onduidelijk is welk traject zal worden gekozen. Sporters scheiden visuele en auditieve signalen in plaats van ze aan te vullen.
De wetenschappers, onder leiding van Michael Quinn (die ook voormalig professioneel keeper is), wierven 60 vrijwilligers aan, waaronder keepers, spelers en mensen die niet bij voetbal betrokken zijn. Tests gebaseerd op beelden geassocieerd met geluiden op verschillende tijdsintervallen toonden significante verschillen in de multisensorische vaardigheden van de keepers.
Ze waren in staat om visuele en auditieve signalen sneller en nauwkeuriger te evalueren, zelfs als ze heel dicht bij elkaar lagen, wat duidt op een neiging om deze stimuli te scheiden in plaats van ze te integreren.
Keepers scheiden visuele en auditieve signalen in hun waarneming in plaats van ze aan te vullen, omdat elk van deze soorten signalen unieke informatie geeft en hun temporele kenmerken kunnen verschillen.
Met visuele aanwijzingen kan de speler de beweging van de bal in de ruimte volgen. Dit omvat het inschatten van het vluchtpad, de snelheid en de richting van de bal. Visuele waarneming kan echter onderhevig zijn aan vervorming door verschillende externe factoren zoals verlichting, het weer of obstakels op het veld.
Auditieve signalen geven de keeper informatie over wanneer de bal wordt getrapt. Het geluid wordt gemaakt direct nadat de bal contact maakt met de voet van de speler. Dit geeft de keeper een extra waarschuwing voor een op handen zijnde trap en stelt hem in staat om in de juiste richting te bewegen voordat de bal zijn gezichtsveld bereikt.
De timing van visuele en auditieve signalen kan variëren afhankelijk van de positie van de speler en de nauwkeurigheid van het schot, dus keepers verwerken deze signalen afzonderlijk. Hierdoor kunnen ze zich beter aanpassen aan verschillende situaties op het veld en vergroten ze hun kansen om succesvol te reageren op schoten van tegenstanders. Deze benadering vertegenwoordigt een hoog niveau van keepersvaardigheid en draagt bij aan hun succes op het voetbalveld.
Zoals de auteurs van het onderzoek opmerken, komt deze neiging om sensorische informatie te compartimenteren voort uit de noodzaak voor keepers om direct beslissingen te nemen op basis van visuele en auditieve signalen die op verschillende momenten kunnen komen.
Het werk van Ierse wetenschappers werpt licht op de unieke hersenkenmerken van voetbalkeepers. Laten we eens nader bekijken hoe het vermogen om visuele en auditieve signalen te scheiden keepers helpt.
Tijdens een wedstrijd is het veld gevuld met lawaai, schreeuwende fans, gefluit - een heleboel afleidende auditieve prikkels. Een keeper kan deze echter uitschakelen en zich concentreren op de visuele aanwijzingen van de bewegingen van de spelers. Zijn hersenen zijn in staat om duidelijk onderscheid te maken tussen deze gegevensstromen. Dit is cruciaal voor het nemen van beslissingen in een fractie van een seconde.
Daarnaast helpt het wegfilteren van onnodige signalen de keeper om geconcentreerd te blijven tijdens de wedstrijd, ondanks de chaotische omgeving om hem heen.
Visuele controle van de bal in de lucht is een belangrijk onderdeel van dit proces, maar het geluid dat wordt gegenereerd wanneer de bal wordt geslagen speelt ook een belangrijke rol.
Het geluid dat door de bal wordt gegenereerd geeft de keeper extra informatie over de baan en snelheid van de bal. De geluidsgolf bereikt de oren van de keeper sneller dan de bal, waardoor de keeper kan reageren op de op handen zijnde schop nog voordat hij of zij visueel een verandering in de baan van de bal kan waarnemen.
Maar, zoals opgemerkt, kan de temporele relatie tussen visuele en auditieve signalen variëren afhankelijk van de positie van de speler die de schop neemt. Dit verklaart waarom keepers deze signalen apart verwerken in plaats van ze te combineren. Keepers maken waarschijnlijk een mentale kaart van de beweging van de bal door visuele en auditieve indrukken te combineren om de baan van de bal beter te voorspellen.
Het is ook belangrijk om te bedenken dat voetbalkeepers zeer getraind en ervaren zijn, waardoor ze beide soorten signalen effectief kunnen gebruiken om snelle en accurate beslissingen op het veld te nemen. Dit aspect van hun spel benadrukt de complexiteit en veelzijdigheid van de vaardigheden van een keeper in een teamwedstrijd.
De mening van een voetballer
Ruslan Nigmatullin
voormalig keeper van Spartak Moskou, kindercoach
Voor mij is geluid nooit een belangrijk onderdeel geweest. Ik denk dat er wel zoiets is op instinctniveau, maar over het algemeen, als het stadion vol zit, heb je er niets aan.
Het belangrijkste is visuele waarneming. Allereerst is het belangrijk om het moment van inslag met je ogen te zien. Dan is er een onmiddellijke beoordeling van de snelheid van de bal en zijn nadering. Visueel wordt het waargenomen als een vlek, en afhankelijk van de kracht van de kick is het meer of minder wazig.
Als de keeper wordt geblokkeerd door andere spelers, is dit een probleem. Je kunt de bal alleen weerkaatsen als je hem kunt zien. En ik denk dat je zelfs met een koptelefoon op kunt spelen.
Als het schot sterk is en van dichtbij komt, ziet de keeper het maar heel even en dan beslist hij waar hij de bal moet raken.
Natuurlijk kunnen verlichting en weer een rol spelen. Hoe slechter je de bal ziet, hoe moeilijker het is om de baan, de vluchtsnelheid en andere componenten te beoordelen. Ik had bijvoorbeeld een hekel aan spelen bij zonnig weer omdat een bal die recht in de zon wordt geslagen uit het zicht valt. Het is desoriënterend. Soms lijkt het voor de toeschouwers alsof de bal in hun handen vliegt, maar het komt alleen aan bij de keepers die het moment van het schot hebben gezien.